Dit is de tweede blog over mijn talk ‘Leven met angst’. De inleiding vind je hier.

Het is interessant om even stil te staan bij de soorten angst die we vandaag het meest ervaren. Toen ik er over nadacht besefte ik dat angst altijd in de toekomst ligt. Misschien de heel, heel nabije toekomst, maar we vrezen altijd iets dat gaat gebeuren, niet iets dat gebeurd is. Een vroegere ervaring kan wel de aanleiding zijn voor onze angst.

We gaan hier geen fobieën behandelen. Als je jammer genoeg last hebt van heel zware angstaanvallen, misschien paniekaanvallen, dan moet je bij een professional te rade gaan. Vraag je huisdokter om een verwijzing. Het gaat hier meer om kleine angsten, die stress en ongemak veroorzaken, maar geen grote paniekaanvallen.

We hebben ook de vage angsten die ons teisteren over geldzaken, job, de toekomst. Dat kwam al meer voor in onze prestatiegerichte maatschappij, maar zeker in een tijd van pandemie.

Er zijn de angsten van het kind. Ik sprak in de inleiding al over de angsten die we van onze ouders ‘erven’, maar er zijn natuurlijk ook gebeurtenissen die angst kunnen geven. Als je als kind geschrokken bent van een ‘grote’ hond, heb je denkelijk nog altijd diezelfde reactie, ook al is die hond nu in verhouding veel kleiner. Daarom kan ik me boos maken als ik mensen zie die kinderen bang maken. Soms doen ze dat om ‘grappig’ te zijn en soms ook om te manipuleren, als opvoedingsmiddel. Zo denk ik nog altijd terug aan het eerste leerjaar van de lagere school. Onze onderwijzer had een vreemd tuig in de klas en als je niet braaf was en je best deed, dan ging hij dat naast je hoofd houden om je hersenen te wissen en werd je naar Brussel gestuurd… Echt gebeurd. No kidding. Tot een moedige medeleerling de uitdaging aanging en er niks gebeurde…. En nee ik heb er geen angst aan aquariumpompen aan overgehouden… Gelukkig maar…

In onze wereld zijn er een paar angsten die heel actueel zijn:

• Hypochondrie. In mijn talk verwees ik al naar ‘Le malade imaginaire’ van Voltaire. Veel mensen lijden vandaag aan angst voor ziektes en beelden zich in dat ze allerlei kwalen hebben. Lopen van één dokter naar het volgende medisch onderzoek…

• FOMO (Fear of missing out). We hebben tegenwoordig zo veel informatiebronnen. Je moet toch al die emails, tweets en Facebook posts lezen om mee te zijn? Stel je voor dat je iets mist! En we moeten ons leven toch zo vol mogelijk proppen om niks te missen… Er zijn zelfs handige bucket lists van alles wat je moet doen voor je het tijdelijke voor het eeuwige wisselt. Ik moest onlangs lachen toen ik over nieuwe maatregelen hoorde voor de corona crisis: kinderen moesten zich beperken tot één hobby. Wat een drama! Ik ben generation X en wij waren al blij met één hobby. Gewoonlijk op onze fiets rondrijden in de buurt. Maar tegenwoordig moet je zaterdagmorgen naar de voetbal en dan de muziekschool en misschien nog wat anders…

• Imposter Syndrome. Een vaak voorkomende angst bij mensen die denken dat ze niet adequaat zijn voor hun job. Ze voeren die wel uit maar voelen zich een bedrieger. Onterecht want een echte bedrieger gaat daar gewoonlijk geen angst over hebben… Maar ze hebben dus angst om ‘ontmaskerd’ te worden. Heeft ook te maken met faalangst en perfectionisme. Een kennis gaf hier 2 jaar geleden een talk over op een technische conferentie, het komt vaak voor in complexe technische beroepen. Je kan de talk van Joep Piscaer onder andere op Youtube terug zien.

• Perfectionisme! Ik dacht altijd dat ik geen perfectionist was. Tot ik twee jaar geleden koos voor loopbaanbegeleiding omdat ik mijn grootste klant verloren was. Rita Raets van “I love my job” prikte gaatjes in dat schild. Als je angst hebt om de reactie van anderen, als je alles altijd te goed wil doen zodat ze niks kunnen zeggen en nog een pak andere angsten… ben je een perfectionist! Marcel Hendrickx schreef hier een boek over “Zeg me dat ik oké ben” en ontwikkelde OCP therapie om hiermee aan de slag te gaan. Aanbevolen!
• Faalangst! Heeft ook te maken met perfectionisme en imposter syndrome.

En dan zijn er al de angsten die ik cultureel noem. Ze worden ons aangepraat door godsdiensten en sektes, sociale media, de overheid en het nieuws, al of niet fake. Veel mensen beseffen niet dat nieuws en sociale media big business is. En je leest dit vooral als je bang gemaakt wordt, dat is een soort fascinatie. Net zoals we vroeger bang waren voor het spookhuis op de kermis, maar toch naar binnen gingen. En er is natuurlijk angst die je aangepraat wordt om macht over je uit te oefenen. Je moet braaf zijn of je komt niet in de hemel… Zelfs het weerbericht heeft om de haverklap een code geel of rood als het wat regent of stormt…

Vele angsten zijn uiteindelijk terug te brengen tot onze angst om niet bij de groep te horen en dus eenzaam te zijn. En de dood.

In de derde blog in deze serie gaan we het hebben over de oorzaak van angst en de gevolgen.